Visie

Werkwijze

In het project ‘School @ Platteland’ gaan een school en een boerderij of andere openluchtlocatie een samenwerking aan. Elke Plattelandschool varieert, want het platteland is divers : ander type bedrijf, andere schaalgrootte, andere ligging,…  De kinderen gaan gedurende een langere periode één (halve) dag per week naar die locatie.  De herhaling en het vaste ritme bieden aan de kinderen structuur en veiligheid in een omgeving die voor hen bij de start heel vreemd lijkt. Ter plaatse helpen de kinderen de enthousiaste gastheer of gastvrouw bij zijn/haar dagelijkse klussen. Aan die werkjes wordt heel wat lesstof uit verschillende vakken gekoppeld, waardoor het leren voor de kinderen zeer concreet wordt. Door vertrouwd te geraken met de omgeving en begeleid te worden door een inspirerende gastheer of gastvrouw hoopt men dat er waardevolle ervaringen zullen ontstaan en dat het leervermogen optimaal benut wordt. Werken in de praktijk en concrete leerervaringen vormen dus het uitgangspunt van School @ Platteland.

Drie principes

School @ Platteland is een ‘schoolvoorbeeld’ van openluchtonderwijs (outdoor education). 

Meestal wordt outdoor education omschreven als het samengaan van actieve buitenactiviteiten, omgevingsonderwijs (waarin geleerd wordt over natuur en de rol van de mens binnen die natuur) en persoonlijke en sociale ontwikkeling.  Openluchtonderwijs ontstaat dus als we leren over onszelf als individuen, over onze rol in de maatschappij en onze relatie met de natuurlijke omgeving. outdoor education

De drie cirkels in het logo symboliseren helemaal waar het in outdoor education over gaat.  De groene cirkel met bladnerven in de achtergrond accentueert de energie die het buiten zijn bij kinderen losmaakt.  De gele cirkel met stadsplan legt dan weer de nadruk op het leren van de omgeving (en die hoeft niet altijd groen te zijn).  Tot slot is er de cirkel met de regendruppels.  Tja, wie ooit doornat terugkeerde van een fietstocht, wie ooit met zijn/haar laarzen in de zuigende modder dreigde vast te raken en uiteindelijk door vele handen gered werd, die weet dat dergelijke momenten in het geheugen gegrift staan.  Die momenten maken echt uit wie je bent en door wie je je graag laat omringen. 

 

1. Leren in een authentieke leeromgeving

Elke openluchtlocatie biedt een zeer rijke leer- en leefomgeving, waarin er fysiek gewerkt moet worden… geen uit de lucht gegrepen taken, maar taken die anders door de gastheer/vrouw zouden moeten uitgevoerd worden. Door de leerlingen de kans te geven om zelf te doen, te ontdekken en te ervaren, krijgen ze de kans om te leren. Elk kind heeft zijn eigen talenten. In deze buitencontext krijgen ze de mogelijkheid om deze talenten te leren kennen en verder te ontwikkelen. Daarnaast komt er een grote verscheidenheid van vakgebieden aan bod. Zo wordt er aandacht besteed aan wereldoriëntatie, rekenen, economie, techniek, beweging… De input van vakinhouden gebeurt planmatig.  Gastheer/vrouw en leerkracht bepalen dus vooraf de inhouden die aan de klussen gekoppeld worden.  Hiervoor kunnen zij beschikken over ontwikkeld materiaal in de vorm van lesfiches met bijhorende materialenkit.

Er wordt trouwens nog meer geleerd dan enkel de pure kennis, ook de ontwikkeling van de persoonlijkheid staat voorop.  Denk maar aan aspecten van persoonlijke en sociale ontwikkeling als zelfvertrouwen, samenwerken en doorzettingsvermogen. Al deze verschillende facetten zorgen ervoor dat de buitencontext als een bijzonder rijke en krachtige omgeving voor opgroeiende kinderen kan beschouwd worden.

 

2. Directe ervaringen in de natuur

School @ Platteland biedt de mogelijkheid om directe ervaringen op te doen in de natuur. Kinderen gaan zelf zorg dragen voor de planten en dieren ter plaatse. Hierbij gebruiken de leerlingen al hun zintuigen. Het wordt allemaal zeer concreet. Door de herhaling in de buitenwerkzaamheden, krijgen ze ook echt de mogelijkheid om een band met de natuur op te bouwen. Ze leren van de dieren en het land houden en ervaren ook terug de oorsprong van een aantal basisbehoeften als voeding en open ruimte.  Kinderen zien de buitenwereld als een plaats waar we als mens bij horen en zorg moeten voor dragen. 

Geen detail… de verplaatsing gebeurt op een duurzame manier, bij voorkeur met de fiets. Op die manier worden kinderen fysiek uitgedaagd.  Hun fietsvaardigheid wordt geoefend en ze kunnen bepaalde verkeerssituaties ‘aan den lijve’ ondervinden. Ze voelen ook terug die eenheid met de buitenomgeving en gaan heel bewust de weersomstandigheden ervaren en inschatten.

 

3. Identiteitsontwikkeling

Via School @ Platteland krijgen leerlingen ook de kans om zichzelf op een andere manier te leren kennen. De kinderen krijgen allerlei uitdagingen voorgeschoteld en kiezen dan ook vrij op welke manier ze hier mee omgaan. De leerlingen worden uitgedaagd door ‘zwaar’ werk op de mini-akker, de fietstocht naar de buitenlocatie of de omgang met dieren die ze in eerste instantie eng vinden. Het is goed dat kinderen hun eigen grenzen kennen en daar naar handelen. Door gedurende een langere periode in die buitenlocatie te vertoeven krijgen de leerlingen ook de kans om ervaringen van verbondenheid op te bouwen. Het wordt een plaats waar de leerlingen zich thuis voelen. Ook de relatie tussen de leerlingen onderling en met de gastheer/vrouw wordt positief beïnvloed.

Voordelen ten opzichte van andere buitenprojecten

School @ Platteland is als concept moeilijk te vergelijken met andere buitenprojecten, die meestal eenmalig zijn. De focus ligt daar meestal eenzijdig op natuurervaringen en inhouden die verband houden met biotooponderzoek of biodiversiteit.  Via ‘School @ Platteland’ kunnen veel meer doelen uit veel minder vanzelfsprekende delen van het curriculum in de praktijk overgebracht worden.  Zelfs als de inhoud in de klas verder uitgebreid moet worden, blijft de authentieke beginervaring een waardevolle prikkel waarop verder gebouwd kan worden.

Via het terugkeereffect krijgen kinderen ook echt de kans om een band op te bouwen met de natuur en er week na week zorg voor te dragen.  Geen wonder dat de laatste buitendag ook echt als een afscheid aanvoelt…

Tot slot worden verschillende talenten van de kinderen aangesproken. Door het actieve karakter van ‘School @ Platteland’ zien ze vaak ook andere talenten bij de medeleerlingen en krijgen hierdoor nog meer respect voor elkaar.

Uit onderzoek blijkt tenslotte dat de intensieve ervaringen van School @ Platteland later ook kunnen leiden tot zichtbare gedragsveranderingen in de thuissituatie. Ouders vermelden dat hun kinderen thuis meer gaan helpen, bewuster omgaan met voedsel, nieuwe interesses ontwikkelen en enthousiaster zijn over school.  School is cool !

Kwaliteitsbewaking

Dat buitenwerk mag trouwens bittere ernst genoemd worden.  Het is de bedoeling dat de gastheer/vrouw taken laat uitvoeren die zinvol en noodzakelijk zijn.  Daartegenover staat de inzet die we van kinderen verwachten bij de uitvoering van die klussen. Half werk is geen werk! 

Ook het aanbod en de aanpak van gastheer/vrouw moeten kwaliteitsvol zijn.  Tijdens een intake worden hieromtrent duidelijke afspraken gemaakt tussen alle partijen. 

Tijdens het traject kunnen gastheer/vrouw en leerkracht terugvallen op ontwikkeld materiaal in de vorm van lesfiches (zie 'activiteiten').  Er worden best ook overlegmomenten gepland na een vijftal buitendagen en op het eind van het volledige traject.